Op deze pagina ga ik het hebben over de algemene verzorging van een konijn.
Enkel de laatste 2 puntjes gaan over hamsters want die verzorgen zichzelf perfect.
Ook konijnen zijn wat dat betreft gemakkelijk maar vergen toch meer verzorging dan een hamster.
Ik ga het hier alleen hebben over konijnen met een normale vachtstructuur.
Klik op de onderstaande links om naar het betreffende artikel te springen.
Er zijn mensen die beweren dat je het konijn het best aan zijn nekvel optilt en zijn poep ondersteunt. Er zou dan een kalmerende stof in de hersenen vrijkomen (endorfine) waardoor het dier geen stress heeft.
Het is nochtans een bewezen feit dat konijnen er inwendige kneuzingen aan overhouden als je hen bij het nekvel pakt dus ik til mijn konijnen hier op de volgende manier op.
Ik pak hen met 1 hand onder de borst op, met 1 voorpootje tussen duim en vingers en met de andere hand ondersteun ik het poepje terwijl ik hen stevig tegen mij aan hou. Is ook de ideale houding om de nageltjes van de achterpoten te knippen. Enkele foto's ter verduidelijking.
Fluffy (let niet op haar wam)
Snowy
Een andere methode die beter werkt voor grotere konijnen is deze.
Steek je arm onder het volledige lichaam van je konijn zodat zijn poep op jouw hand ligt en zijn kop in jouw armholte rust.
Hou het konijn stevig vast op zijn rug of in zijn nek en til hem op.
Denk eraan dat konijnen er helemaal niet van houden om opgepakt te worden. Je kan het hen wel een beetje aanleren zodat ze niet al te hard zullen spartelen. Optillen doe ik echter alleen maar als het echt nodig is: om naar de dierenarts te gaan, om de nageltjes te knippen enz. Een konijn staat liever met zijn 4 pootjes op de grond.
Ik begon door hen gedurende enkele seconden enkele centimeters van de grond te tillen. Dit zo een 3x na mekaar en telkens een beloning geven. Liefst terwijl je hen optilt, anders associëren ze de beloning met neerzetten. En zo bouw je telkens de duur en hoogte wat op, tot ze het niet meer zo eng vinden.
Hoe het niet moet !!!
Leg je konijn nooit op zijn rug! Hij lijkt ontspannen, maar houdt zich eigenlijk voor dood! Prooidieren doen dit zodat roofdieren hen zouden loslaten. Dit is zeer stressvol voor je konijn en hij kan zelfs sterven van de stress! Helaas circuleert er nog steeds een filmpje op internet waar een konijn lijkt te genieten van een bad. Sowieso hoeft een konijn nooit in bad, tenzij omwille van medische redenen, maar dan nog mag hij nooit doornat gemaakt worden of op de rug gelegd worden!
TONISCHE IMMOBILITEIT
Konijnen kunnen drie reacties op angst hebben: vluchten, vechten of verstijven. Vluchten en vechten weet iedereen, maar wanneer verstijft een konijn?
Verstijving betekent: verstarring, bevriezing, gespannen onbeweeglijkheid. Deze toestand heeft een naam: Tonische Immobiliteit (TI). Charles Darwin (1809-1882), beroemd geworden door zijn evolutie theorie, beschreef TI als een ‘geveinsde dood’. Dit is een door angst gedreven verdedigingsmechanisme van prooidieren. Een door een roofdier gevangen konijn blijft op de rug liggen en houdt zich dood. Het roofdier voelt zich zeker van zijn zaak en verslapt zijn greep. Dit geeft het konijn een kans om razendsnel overeind te springen en te ontsnappen. Waarschijnlijk omdat er nog niet genoeg bekend is over TI, wordt het in veel dierenklinieken en ook door eigenaren toegepast. Het lijkt een effectieve en makkelijke manier om een konijn kalm te houden en eenvoudige handelingen te verrichten, zoals bijvoorbeeld het knippen van de nagels. Het konijn ziet er in TI gelukkig en ontspannen uit en lijkt ook geen pijn te voelen. Om deze reden is zelfs voorgesteld om konijnen met behulp van TI te castreren (Okerman 1994). Maar er wordt aan voorbij gegaan (onwetendheid?) dat een konijn in TI in werkelijkheid in doodsangst verkeert.
Door konijneneigenaren wordt deze toestand vaak trancing genoemd, maar dit is niet hetzelfde. Trance is een soort hypnosetoestand, en TI is dat helemaal niet.
TRANCE
Een trance is een dissociatief verschijnsel. Dissociatie is een geestesgesteldheid waarin bepaalde gedachten, emoties, waarnemingen of herinneringen tijdelijk niet ‘oproepbaar’ zijn, of minder samenhang vertonen.
Wie in trance is, is minder gevoelig voor prikkels van buitenaf. Je kunt (ongewenst) in trance raken door bijvoorbeeld een tekort aan slaap of door bepaald medicijngebruik. Maar je kunt ook (gewenst) in trance raken door bijvoorbeeld hypnose of meditatie.
KONIJN OP DE RUG
Het is beslist niet wenselijk om een konijn voor een bepaalde behandeling, welke dan ook, in een toestand van TI te brengen. Doodsangst mag nooit moedwillig veroorzaakt worden. Trancing is een ander verhaal. Als de onderkant van een konijn moet worden bekeken, dan is het onvermijdelijk dat het dier daarvoor op de rug gelegd moet worden. Een ziek konijn dat zich ellendig voelt zal niet tegenwerken. Maar de meeste konijnen die niet ziek zijn willen niet omgedraaid worden. Door toch met een handige greep een konijn snel op de rug te leggen roep je een toestand van TI af. Dat is een af te keuren manier. Als de buik van een konijn dringend geïnspecteerd moet worden, dan moet hier in alle rust tijd voor genomen worden. Door aaien en het steeds maar herhalen van zachte, vriendelijke woordjes kan een konijn in een soort trance raken, waarna het dier rustig omgedraaid kan worden.
En ter geruststelling: wanneer je super-knuffelige konijn als een baby in je armen ligt en zachte malende geluidjes met de kiesjes maakt, of je wang of je hand likt, dan is het niet in TI of in trance. Je konijn is op dat moment alleen maar aan het genieten.
Waarom zou je jouw konijn wegen? Omdat je dan weet wat zijn/haar normaal gewicht is. Als hij/zij ziek wordt, ga je dat vaak o.a. aan het gewicht kunnen merken. Daarom raad ik aan om jouw konijn(en) 1x/maand te wegen en liefst op hetzelfde tijdstip. Zo is de meting het meest nauwkeurig.
Wat ik persoonlijk de gemakkelijkste manier vind, is een wc-tje, doos of transportmand op de weegschaal zetten. Dan de weegschaal aanzetten, konijn in de wc/doos/mand zetten, een snoepje geven zodat het konijn blijft stilzitten en voilà.
Grotere of niet zo rustige konijnen kun je op een babyweegschaal wegen. Het voordeel is dat ze er zelf kunnen opstappen of dat je ze er gemakkelijk kunt op zetten. Leg een antislipmatje neer, anders kan het te glad en eng aanvoelen.
Snowy is op het moment van deze foto bijna 9,5 jaar oud en in de rui. Dat verklaart zijn geringe gewicht. Vroeger woog hij ca. 900g. En Indy heeft op het moment van de foto huidmijt, daardoor vertoont haar nekje kale plekken en korstjes.
Hoe weet ik of mijn konijn te dik of te dun is?
Het gewicht van een volwassen konijn zou ongeveer hetzelfde moeten blijven. Aankomen of afvallen kan erop wijzen dat er iets mis is met de gezondheid of dat het voedingsschema moet aangepast worden.
Het is niet altijd gemakkelijk om te beoordelen of jouw konijn te dik, te dun of ideaal is. De wollige vacht van konijnen kan soms veel verbergen. Daarom is het belangrijk dat je iedere dag knuffelt met je konijn. Op die manier kun je vlug veranderingen in gewicht of andere dingen zoals knobbeltjes voelen.
Omdat er zoveel rassen en groottes bestaan, is er geen standaard gewicht te vermelden. Er bestaan richtlijnen hoeveel raskonijnen ongeveer mogen wegen, maar de meeste konijnen zijn huis-, tuin- en keukenkonijnen. M.a.w. kruisingen waarvan het ideale gewicht niet vastligt in tabellen.
Onderstaande foto's mag ik gebruiken van The Rabbit House, de tekst heb ik in het Nederlands gezet natuurlijk.
NB: Deze foto's zijn met photoshop bewerkt!
Bij een konijn met een ideaal gewicht moet je de ruggengraat en ribben kunnen voelen als je lichte druk zet. Ze moeten daarbij ook rond en niet scherp aanvoelen. Het konijn moet een lichte taille hebben. Sommige vrouwtjes hebben een wam (rol onder hun kin). Dit is niet altijd vet, maar een huidflap.
Bij een konijn dat te dun is, voel je de beenderen wat beter. De ruggengraat, ribben en heupen steken wat uit en het konijn voelt niet meer zo zacht aan. Als we van ernstig ondergewicht spreken, voel je "gaten" tussen de ribben en heupen.
Gewichtsverlies kan ontstaan door te weinig voer, een ziekte of ouderdom. Het konijn kan niet alleen vet maar ook spiermassa verliezen. Zelfs de achterpoten van het konijn kunnen dun worden, waardoor hij/zij moeilijker kan bewegen.
Als jouw konijn te dik is, is het vaak heel moeilijk om nog ribben, ruggengraat en heupen te voelen onder een dikke laag vet. De taille is dan niet meer zichtbaar. Vooral vrouwtjes kunnen dan een enorme wam en zelfs beenwammen ontwikkelen. Meestal wordt er teveel calorierijk voer gegeven en/of beweegt het konijn te weinig. Zie ook de pagina over konijnenvoeding.
Foto's van mijn Fluffy toen ze te dik was. Ze heeft gelukkig nooit problemen ondervonden van die wammen. Ze heeft geen huidontstekingen gehad en kon haar blindedarmkeutels nog goed opeten door de wam opzij te duwen.
.
NB: de wammen gaan nooit meer weg. Het vet erin verdwijnt als het konijn afvalt, maar de uitgerokken huidflapjes blijven.
Een konijn is het overgrote deel van de dag bezig met zijn vacht te wassen en vaak ook nog die van het vriendje/vriendinnetje. Over het algemeen moet je daar weinig ingrijpen. Behalve in de rui dan en zeker bij binnenkonijnen. Die kunnen nogal eens landurig in de rui zitten en dan kunnen ze onze hulp gebruiken. Meer over de rui lees je in dit artikel.
Plukken is dan een goede remedie. Je kan ook borstelen met een borstel met rubber noppen of kammen met een luizenkammetje
.
Wrijf de rubber borstel in draaiende richting en je zal zien dat er heel veel losse haren meekomen.
Daarna gewoon de borstel stofzuigen en hij is weer klaar voor het volgende gebruik.
Dit is de borstel die ik gebruik:
Tegenwoordig (2011) gebruik ik (bij Snowy althans) liever een vlooienkammetje om overtollig en loszittend haar te verwijderen. Zeker een aanrader voor konijnen die er niet van houden om geplukt te worden. Vlooienkammetjes kun je in alle winkels vinden en ze zijn niet duur.
Een tip die ik van lezers Daniël Vinck en zijn vrouw Christiane Moortgat mocht ontvangen: een kleefroller!
Dit is natuurlijk voor de losse haartjes na het plukken. Het vermijdt gedeeltelijk de rondvliegende losse haartjes en de diertjes likken minder haartjes op. Vooral bij kortharige konijntjes zeker een aanrader en in de minder harde ruiperiodes.
Bij rex konijnen (foto rechts) haalt het wel goed ondervacht weg, wellicht door hun korte bovenvacht. Aanrader dus!
Opmerking: een konijn hoeft in principe niet gewassen te worden. Als het toch eens nodig is, stel: je konijn hangt helemaal onder de modder of zo, maak hem dan zeker niet doornat! Was hem met een nat washandje, lauw water en eventueel een knaagdierenshampoo die je in alle dierenwinkels kan krijgen. Droog hem zeker héél goed af, desnoods droog je hem met de haardroger op de laagste stand en hou hem zeker binnen tot hij helemaal droog is! Tocht en kou moeten dan zeker vermeden worden!
Voor buitenkonijnen is dit meestal niet nodig maar de nagels van binnenkonijnen slijten nu eenmaal minder af.
Hoe dikwijls je dat moet doen is afhankelijk van de lichaamsbeweging die ze krijgen, m.a.w. hoe dikwijls ze los mogen lopen. Hier is het nodig om de 3 à 4 maanden.
Als je bang bent om te knippen, laat het dan de eerste keer eens voordoen door de dierenarts.
Bij konijnen met witte nagels (zoals Snowy) kan je het leven (roze gedeelte) gemakkelijk zien, daar mag je dus nooit in knippen want dat bloedt heel fel en is heel pijnlijk voor je konijn! Knip je er toch per ongeluk in: doe er dan onmiddellijk een watje met ontsmettingsmiddel op om het bloed te stelpen.
Of dep de nagel even in meel of bloem, dat stopt het bloeden ook. Wat eveneens helpt is de nagel in gemalen koffie dopen, het werkt tegelijk pijnstillend, ontsmettend en stopt het bloeden. Cafeïne doet bloedvaten samentrekken, vandaar dat het bloeden sneller stopt.
Bij konijnen met bruine/zwarte nagels is het leven niet te zien en dan knip je het best tot gelijk met de haargrens, nooit verder! Dan moet je wel wat vaker knippen. Of je kan met een zaklamp op de nageltjes schijnen om zo te zien waar het leven begint.
Uitzondering: Bij angorakonijnen en bij rexkonijnen geldt deze regel niet! Bij angora's omdat hun vacht veel langer is en bij rexen omdat hun haren net korter zijn dan die van gewone konijnen.
Om te knippen ben je het best met twee, de ene houdt het konijn vast, de ander knipt.
Zet het konijn op een tafel en hou het goed vast.
Om de nagels van de voorpoten te knippen, laat je hem gewoon zitten of je pakt hem op zoals hierboven beschreven.
Je neemt een voorpoot tussen je vingers en knipt de nagels één voor één. Vergeet vooral de "duim" niet! Konijnen hebben 5 teentjes aan de voorpoten.
Aan de achterpoten hebben konijnen 4 tenen en om deze nagels te knippen, pak je hen het best op in de houding zoals die hierboven beschreven staat. Ze kunnen wel eens spartelen dus zeker goed vasthouden en niet verkeerd knippen!
Je kan in principe ook een gewone nagelknipper voor mensen gebruiken maar ik gebruik het liefst dit schaartje. Het heeft een ronde opening waar de nagel net in past.
Tandafwijkingen zoals olifantstanden en haakjes op de kiezen komen nogal eens voor bij konijnen. Soms is het erfelijk, soms ontstaan de problemen door verkeerd fokken (bv. inteelt) of nog door verkeerde voeding. Hooi is goed voor de spijsvertering en zéér belangrijk voor het afslijten van de tanden.
De voortanden kan je makkelijk zelf onderzoeken: ga tegenover je konijn zitten, plaats je duim en wijsvinger over hun snoet en til hun lipjes voorzichtig wat op. Zo kan je zien of de voortanden netjes recht afslijten.
Zo hoort een gezond gebit eruit te zien, klik op de foto om te vergroten.
Haakjes op de kiezen kan alleen een dierenarts controleren, ik laat het altijd eens checken tijdens de inentingsdagen.
Hij/zij kan die wegslijpen of -vijlen al dan niet onder narcose, dat hangt af van de ernst van de haakjes en of je konijn rustig blijft zonder narcose.
Symptomen van haakjes op de kiezen zijn:
kwijlen terwijl ze eten
wel enthousiast op voer afkomen maar dan weigeren te eten
smakgeluiden maken, ook als ze niet aan het eten zijn
voer in de bek nemen en vervolgens weer uitspuwen
Die haakjes veroorzaken wondjes en abcessen in de mond van je konijn en doen verschrikkelijk veel pijn. Beter voorkomen dan genezen dus.
Voor meer info over allerlei gebitsproblemen: klik hier
Als je konijnen hebt samen zitten, zal dit niet nodig zijn, ze wassen elkaars oortjes regelmatig.
Konijntjes die alleen zitten daarentegen, kunnen hun oortjes niet goed proper maken dus ook daarmee moeten wij dan helpen. Daarvoor gebruik je liefst een watje of wattenstaafje dat je een beetje nat maakt met lauw warm water en zo maak je voorzichtig de binnenkant van de oren schoon. Let op dat je niet te diep gaat en dat er geen water in de gehoorgang komt!
Door de wrijving kan het zijn dat de oren wat rode vlekken gaan vertonen, daarom is voorzichtigheid geboden.
Trek met duim en wijsvinger van 1 hand het oogje voorzichtig open. Met je andere hand laat je een druppel op de oogbol vallen. Het oog niet dadelijk laten sluiten, dan perst het konijn de druppel naar buiten. Hou het oogje een seconde open, laat het oogje los, het konijn sluit het oog vanzelf en masseer - zachtjes en voorzichtig ! - het oogje om de druppel te verspreiden.
Je zal regelmatig naar de dierenarts moeten met je konijnen, o.a. voor de inentingen en dan zijn transportboxen een handig en verstandig idee. Konijnen kunnen ook wel in een doos of mandje vervoerd worden maar die zijn niet zo stevig en veilig.
Meestal worden transportboxen voor poezen ook voor konijnen gebruikt. Er bestaan verschillende soorten vervoersboxen in verschillende maten. Uiteraard zijn er ook prijsverschillen van winkel tot winkel. Kijk dus een beetje uit, test uit welke duurzaam en makkelijk in gebruik zijn.
Als je meerdere konijnen hebt, kunnen ze - afhankelijk van hun formaat en dat van de box - soms ook samen zitten. Het is zeker zo gezellig omdat ze in een stresserende situatie steun hebben aan elkaar.
Ik gebruik onderstaande vervoersboxen. De grote grijze gaat vanboven open. Dit leek me handiger voor Fluffy omdat zij van de angst haar poten spreidde als ik haar oppakte en zo niet meer door het deurtje van de kleine box kon. Waar je wel op moet letten is dat het pinnetje van het deksel exact in het gaatje van de box komt, anders bestaat de kans dat de box openspringt.
De kleine ecru/rode box wordt door veel mensen gebruikt. Hij heeft een deurtje van voren maar je kan de bovenkant er door middel van klepjes er ook afhalen. Handig als jouw konijn niet uit de box wil of toch een beetje stabiel moet zitten voor bv. een spuitje.
In de boxen leg ik een krant en daarbovenop een handdoek om eventuele urine op te zuigen. Zo zit je konijn ook zacht en stevig.
Liever geen bodembedekking leggen want dit is vervelend voor de dierenarts. Je kan wel een flinke pluk hooi in de box leggen zodat ze wat kunnen knabbelen als ze zin hebben.
Soms kan het gebeuren dat je naar de dierenarts moet met je hamster en dan is een reismandje heel handig. Maar eigenlijk ook al van in het begin als je je nieuwe hamster gaat halen, kan je hem/haar best daarin vervoeren. Het is heel veilig tegen ontsnapping, goed geventileerd enz. Er bestaan diverse soorten reismandjes maar omdat ik niet naar shows ga met mijn hamsters vind ik deze voldoende. Als de hamster er langere tijd moet inzitten (meer dan een kwartier), doe je er best wat bodembedekking in zodat eventuele plasjes worden opgezogen.
Hamsters wegen
Ook bij hamsters is het verstandig om hen regelmatig (1x per week of 1x per maand) op hetzelfde tijdstip te wegen, zo ken je hun normaal gewicht. Mochten ze plots afvallen of aankomen, dan kan er iets mis zijn met de gezondheid.
Gelukkig zijn hamsters erg nieuwsgierig van aard. De mijne klimmen gewoon zelf op de keukenweegschaal. Als ze niet zo gewillig zijn, kan een beloning in de vorm van een gezond snoepje vaak helpen.
.
